Antwoord
Beste I.,
Ik heb zelf na het afbouwen van het antidepressivum venlafaxine last gekregen van klachten die pas begonnen nadat ik al een paar weken helemaal had afgebouwd. Bij mij gingen die klachten gelukkig weer weg toen ik na vier maanden besloot om weer venlafaxine te gaan gebruiken. Wat er in ieder geval op wijst dat die late klachten toch nog kwamen door het afbouwen van mijn venlafaxine.
Dat dit bij mij gebeurde is niet uniek, want er zijn veel andere mensen met vergelijkbare ervaringen. Probleem is wel dat het altijd weer lastig is om met zekerheid te zeggen of zulke late klachten door het afbouwen komen of misschien toch nog door iets anders. Dat is bij jou niet anders. Wat je zelf denkt, dat het (te snel) afbouwen van je paroxetine de mogelijke oorzaak is, dat zou denk ik kunnen kloppen. Maar helemaal zeker kun je dat niet weten, omdat je ook nog andere medicijnen (hebt) gebruikt en ook omdat iedereen anders op (veranderingen in) medicatie reageert. Wat je verder niet zeker kunt weten is of het weer gaan gebruiken van paroxetine jou mogelijk kan helpen om iets tegen die klachten te doen. Als ik kijk naar de ervaringen van anderen dan denk ik dat dat misschien zou kunnen. Maar ik denk ook dat het mogelijk is dat dat misschien voor jou minder goed zal werken. Omdat je zelf ‘kindling-effect’ noemt denk ik dat je je dat zelf al heel goed realiseert.
Al met al maakt dit het voor jou lastig om te bepalen wat nu voor jou het beste is om te doen. Ik denk dat dat in de praktijk toch vooral een kwestie zal zijn van heel voorzichtig uitproberen. Wat je dan hopelijk kunt doen samen met een behandelaar die goed met je mee wil denken.
Veel concreter dan dit kan ik je helaas niet antwoorden, maar ik hoop voor jou dat je hiermee toch een stap of een stapje verder zult komen.
Mijn ervaringen met klachten die ik pas kreeg een paar weken nadat ik had afgebouwd heb ik overigens beschreven in een blog. Als je liever in het Engels leest: zie de Engelse versie.
Als het je hopelijk gaat lukken om van je huidige klachten af te komen en je wilt opnieuw paroxetine gaan afbouwen dan is de veilige en verantwoorde manier om dat te doen door de dosis in meerder kleinere stappen te verlagen. En om er daarbij voor te zorgen dat die stappen naar het einde toe steeds kleiner worden. Op die manier krijgt je lichaam na iedere stap tijd om te wennen aan de steeds een klein beetje lagere dosis. Wanneer daarvoor voldoende tijd is zul je veel minder snel klachten krijgen door onttrekking en hopelijk zelfs helemaal niet. En als je dan toch nog merkt dat je tijdens het afbouwen klachten begint te krijgen, dan zullen die minder snel heel erg worden, wat jou en je behandelaar tijd geeft om daar dan iets tegen te doen.
Waarom afbouwen in meerdere kleine stapjes beter werkt is makkelijk te begrijpen: de kans op ontregeling door een dosisverandering van bijvoorbeeld 0.1 mg minder is veel kleiner dan door een dosisverandering van 5 mg of 10 mg of meer. Door af te bouwen met behulp van taperingstrips is dit in de praktijk allemaal heel goed mogelijk. Je huisarts of psychiater kan je daarbij dan ook heel goed helpen.
Hoelang je dan het beste over het afbouwen kunt gaan doen is niet goed te voorspellen. Dat kan namelijk voor verschillende mensen heel verschillend zijn. Je behandelaar moet hierover samen met jou een beslissing nemen. Waarbij het bij twijfel beter is om te kiezen voor een wat langzamere afbouw dan om te proberen om tijdens het afbouwen heel snel te gaan. Zeker nu je al hebt gemerkt dat je door (te snel) afbouwen zo gemakkelijk klachten kunt krijgen.
Als daar behoefte aan is dan kan een afbouwadvies op maat worden aangevraagd. Informatie hierover vind je onder dit antwoord, waar je ook nog een algemene uitleg vindt over verantwoord afbouwen. Bespreek dit met je behandelaar. Je kunt dit antwoord, als je dat wilt, uiteraard aan je behandelaar laten lezen. Ik hoop dat je hiermee verder kunt.
Met vriendelijke groet,
Peter
ALGEMENE UITLEG OVER VERANTWOORD AFBOUWEN IN DE PRAKTIJK
Als je medicatie gebruikt raakt je lichaam daaraan gewend. Over wat er dan in je lichaam allemaal kan gebeuren is best veel bekend maar nog lang niet genoeg om te kunnen voorspellen of en wanneer en hoe snel iemand onttrekkingsklachten zal krijgen, hoelang die dan zullen duren en hoe erg die dan zullen zijn.
Omdat je niet van tevoren precies kunt weten of de snelheid waarmee je gaat afbouwen voor jou goed is, moet je tijdens het afbouwen proberen om iedere dag bij te houden hoe goed dat voor jou gaat. Zolang het goed gaat kun je verder gaan met afbouwen volgens het schema dat was gekozen. Als je merkt dat je tijdens het afbouwen (onttrekkings)klachten begint te krijgen, dan is dat een teken dat het afbouwen voor jou te snel begint te gaan.
Wat je dan NIET moet doen is zomaar verder gaan met het verlagen van de dosis, omdat onttrekkingsklachten dan nog erger zullen worden. En dat wil je niet. Wat je WEL moet doen is contact opnemen met je behandelaar en bespreken of je bijvoorbeeld een tijdje op dezelfde dosis gaat blijven. We noemen dat stabiliseren. Stabiliseren doe je om je lichaam de tijd te geven om te wennen aan de dosis waarop je zat toen je klachten begon te krijgen. Onttrekkingsverschijnselen zullen hierdoor verminderen en hopelijk weer helemaal verdwijnen. Dat kan heel snel gaan. Als dat gebeurd is, dan kun je daarna als je je weer goed en sterk genoeg voelt verder gaan met afbouwen. Alleen moet je dat dan langzamer doen dan je eerder deed.
Als je op deze manier met je behandelaar goed kunt samenwerken dan heb je de minste kans op problemen en de grootste kans dat het afbouwen zal lukken. Als je daarvoor meer tijd nodig hebt, dan moet je die tijd ook nemen.
De beste manier om geleidelijk en verantwoord af te bouwen zoals hierboven bedoeld is, is om de dosis in een aantal kleine stapjes te verlagen waarbij ervoor gezorgd wordt dat die stapjes naar het einde toe steeds kleiner worden. In technische termen noemen we dat hyperbolisch afbouwen. Je kunt dit vergelijken met de manier waarop een kind van een glijbaan afgaat. In het begin gaat dat sneller maar door de curve van de glijbaan gaat dat naar het einde toe steeds langzamer. Dat zorgt ervoor dat het kind, ook al gaat dat in het begin heel snel, aan het eind toch zonder schok en heel gelukkig tot stilstand kan komen. Bij afbouwen probeer je hetzelfde te bereiken. Waarbij je jezelf kunt helpen door tijdens het afbouwen goed op te letten hoe dat voor jou gaat zodat het afbouwschema op tijd kan worden aangepast als je merkt dat het voor jou te snel begint te gaan (dat wil zeggen als je door het afbouwen klachten krijgt).
Bij afbouwmedicatie zit altijd een zelfmonitoringformulier dat je één keer per dag moet invullen. Dat is niet moeilijk en het kost je niet veel tijd. Als je dat iedere dag doet dan kun je veel beter zien hoe het afbouwen voor jou gaat, en als je het ingevulde formulier aan je behandelaar laat zien dan kan hij of zij dat ook zien. Dat helpt jullie om samen goede beslissingen over jouw afbouw te nemen.
PERSOONLIJK ADVIES BIJ HET KIEZEN VAN EEN AFBOUWSCHEMA
Ook kunnen behandelaars bij de apotheker een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt. Hoe dit moet, wordt uitgelegd op blz. 3 van het recept/bestelformulier voor taperingstrips.
Minister Kuipers van VWS heeft gevraagd om het bij NZa te melden als het niet vergoeden van afbouwmedicatie ervoor zorgt dat niet verantwoord kan worden afgebouwd.
In dit blog wordt uitleg gegeven over het ontstaan van de taperingstrips en hoe die werken: https://madinthenetherlands.org/onttrekking-veilig-en-op-maat-afbouwen-psychofarmaca/.
VERGOEDING VAN AFBOUWMEDICATIE: hierover is helaas nog steeds onduidelijkheid. Enkele zorgverzekeraars (met name DSW en ENO) vergoeden afbouwmedicatie, de meeste andere doen dat (nog) niet. Meer informatie hierover is te vinden bij de Vereniging Afbouwmedicatie, die strijdt voor vergoeding.
Beantwoord door: Peter Groot op 20 mei 2024
