Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Laatst viel me op dat mijn vrienden vrij gedetailleerde herinneringen hebben aan hun jeugd en verleden, terwijl ik me slechts globaal wat herinner van vroeger. Ik ben benieuwd of dit te maken heeft met mijn ziekte (psychotische stoornis). Maar misschien komt het ook door een verschil in beleving: ik vond het vroeger niet fijn thuis en op school.
Wat kunnen in het algemeen redenen zijn voor een geheugenverlies ten aanzien van het eigen verleden?
Alvast hartelijk bedankt!
Beste P.,
Interessante vraag – en niet makkelijk te beantwoorden want er zijn heel veel dingen die een rol KUNNEN spelen. Er zijn dus nogal wat verschillende redenen waarom iemand zich zijn of haar verleden minder goed kan herinneren. Hier zijn enkele factoren die van invloed kunnen zijn op het geheugen:
Traumatische ervaringen. Trauma’s, zowel fysiek als emotioneel, kunnen leiden tot verdringing van herinneringen of gedeeltelijk geheugenverlies. Als je moeilijke of pijnlijke ervaringen hebt gehad, is het mogelijk dat je geest bepaalde herinneringen heeft geblokkeerd als een verdedigingsmechanisme.
Psychische aandoeningen. Psychotische stoornissen, depressie, angststoornissen en andere psychische aandoeningen kunnen invloed hebben op het geheugen. Bij sommige mensen kan een ernstige depressie bijvoorbeeld leiden tot problemen met het geheugen en de concentratie.
Medicatie en drugs. Sommige medicijnen, waaronder bepaalde antipsychotica, antidepressiva en kalmeringsmiddelen, kunnen geheugenproblemen veroorzaken. Hetzelfde geldt voor bepaalde recreatieve drugs en alcohol.
Fysieke gezondheidsproblemen. Aandoeningen zoals schildklierafwijkingen, vitamine B12-tekort, hersentrauma’s en neurodegeneratieve ziekten kunnen het geheugen beïnvloeden.
Normale vergeetachtigheid. Het is volkomen normaal dat mensen naarmate ze ouder worden bepaalde dingen vergeten, vooral gebeurtenissen die lang geleden zijn gebeurd of die niet als significant of belangrijk werden beschouwd.
Persoonlijke beleving. Zoals je zelf al aangaf, kan de manier waarop je dingen hebt beleefd een rol spelen bij hoe goed je ze onthoudt. Als je bijvoorbeeld een groot deel van je jeugd als onbelangrijk of onaangenaam hebt ervaren, is het mogelijk dat je minder gedetailleerde herinneringen hebt aan die tijd.
Aandacht en focus. Herinneringen worden sterker als we op dat moment gefocust en alert zijn. Als je tijdens een bepaalde gebeurtenis afgeleid of gedesoriënteerd was, is het mogelijk dat je je die gebeurtenis later minder goed herinnert.
Wat het bij jou precies is kan ik niet uitmaken, maar misschien geeft het je een idee in de juiste richting!
Groet,
Jim
