Antwoord
Beste L.,
Dank voor je vraag. De vele verschillende verhalen reflecteren denk ik precies de langbestaande discussie over de kwaliteit van het bewijs voor de werkzaamheid van antidepressiva. Dat bewijs gaat in ieder geval gepaard met verschillende interpretaties en nuances.
Dat gezegd hebbende, lijken antidepressiva voor sommige mensen te werken in de zin dat emoties beïnvloed kunnen worden doordat er veranderingen plaatsvinden in neurotransmitters (zoals serotonine, noradrenaline) in het brein, waar deze medicijnen op aangrijpen. Dit kan ervoor zorgen dat mensen minder klachten ervaren. Maar een depressie of angststoornis is meer dan een set van klachten en symptomen. Het is een complexe toestand die door allerlei factoren beïnvloedt wordt. Daarom is het bij een diagnose en behandeling altijd van belang om daar oog voor te hebben. Met andere woorden, om samen met de betrokkene en naasten holistisch te onderzoeken en te begrijpen wat maakt dat er een mentale disbalans is ontstaan. Daarom zijn er, naast medicatie, meestal ook veranderingen op andere gebieden nodig om terug in balans te komen. Medicatie kan mensen helpen om de motivatie en energie terug te vinden om te werken aan die veranderingen, bijvoorbeeld met gesprekstherapie.
Het klopt dat achter het medicatie-effect een groot placebo-effect schuilgaat. Dat wil zeggen dat factoren zoals positieve verwachtingen, de band met de zorgverlener, de aandacht en steun, het effect voor een groot deel verklaren.
De individuele reactie op antidepressiva is heel verschillend. Bij ernstige depressies is er mogelijk een betere werkzaamheid dan bij mildere depressies. Vanwege de individuele verschillen zijn sommige mensen genoodzaakt om meerdere medicijnen te proberen voordat ze een werkzaam middel treffen (inclusief placebo-effect), terwijl andere mensen meteen een middel vinden waarop ze goed reageren.
En niet onbelangrijk, veel mensen herstellen via niet-medicamenteuze interventies en behandelingen, zoals diverse vormen van psychotherapie, mindfulness en lichaamsgerichte therapie, traumabehandeling, leefstijlveranderingen. Daarbij werk je direct aan de onderliggende problemen en voorkom je bepaalde nadelen die mogelijk meekomen met antidepressivagebruik (bijv. specifieke bijwerkingen of afbouwproblemen).
Kortom, het kan werken, maar niet voor iedereen en er zijn ook vele andere opties te overwegen. Zoiets dus; hopelijk helpt dit in de verduidelijking, ondanks de nuance.
Groet,
Machteld
Beantwoord door: Machteld Marcelis op 22 augustus 2024
