Machteld Marcelis is psychiater en hoogleraar Transdiagnostiek in de Psychiatrie, bij de Vakgroep Psychiatrie & Neuropsychologie van de Universiteit Maastricht. Tevens is zij werkzaam bij GGzE.
Ruim 20 jaar gebruik ik 0.5 mg Xanax, driemaal daags. Ik moet meer en meer Xanax nemen voor het resultaat, omdat het snel is uitgewerkt. Ik ben gepensioneerd en Xanax is heel duur.
Xanax neem ik tegen angstaanvallen en zeer hoge spierspanning vanwege autisme.
Kan ik de Xanax onmiddellijk vervangen door Temesta? Of moet ik de Xanax eerst afbouwen?
Welke andere medicatie kan u aanraden?
Beste F.,
Je gebruikt al heel lang Xanax (alprazolam) begrijp ik. Dat is een type medicijn (benzodiazepine) dat risico kan geven op gewenning (tolerantie). Dit wil zeggen dat je steeds meer van het middel nodig hebt om hetzelfde effect te krijgen, zoals jij dat zelf ook lijkt te ervaren.
Dit middel (alprazolam) kan dus lichamelijke afhankelijkheid in de hand werken en daarom is het raadzaam om het middel, bij de wens tot afbouwen, heel geleidelijk af te bouwen om ontwenningsverschijnselen te voorkomen. Het advies is om dit te doen onder intensieve monitoring van de zorgverlener die de medicatie voorschrijft.
Temesta (lorazepam) is hetzelfde type medicijn, ook een benzodiazepine. Dit werkt iets minder snel en de werking houdt meestal iets langer aan, wat een mogelijk voordeel kan zijn omdat dit door sommige mensen daardoor beter verdragen wordt. Echter kunnen er altijd individuele reacties op een middel zijn, waardoor toch een ander effect of andere bijwerkingen mogelijk zijn dan verwacht.
Mocht je, in overleg met de zorgverlener, de ene benzodiazepine willen vervangen door de andere en de middelen verschillen enigszins in sterkte, werkingsduur, waarbij de kans op lichamelijke afhankelijkheid groot is (zoals in jouw geval), dan is het aan te raden om daar een zorgvuldig titreer-plan voor te maken. Dat wil zeggen dat het ene middel langzaam wordt afgebouwd en het andere middel langzaam wordt opgehoogd. Hierdoor krijgt het lichaam de kans om zich geleidelijk aan te passen.
Een abrupte overgang van het ene middel naar het andere brengt in het algemeen meer risico’s met zich mee, met name ook bij langdurig gebruik van de middelen. De kans op over- of onderdosering is dan dus groter.
Je hebt aangegeven dat er sprake is van angststoornis, trauma, autisme, persoonlijkheidsproblematiek. Er zijn allerlei manieren om met stress, angst, trauma, spanning om te gaan. Dat hoeft niet altijd medicatie te zijn, dat kunnen ook andere therapieën zijn, zoals psychologische behandelingen (bijv. cognitieve gedragstherapie, Acceptance and Commitment Therapy) en/of meer lichaamsgerichte behandelingen (bijv. yoga), waarbij je leert om op een andere manier met spanning en angst om te gaan, zodat er ruimte ontstaat voor emoties en gedachten die waardevoller voor je zijn dan bepaalde negatieve emoties en gedachten.
Misschien is dit ook iets om met je behandelaar te bespreken, om samen naar niet-medicamenteuze behandelingen te kijken en de mogelijkheden voor jou daarin te onderzoeken. Ik kan van afstand geen specifiek advies geven, omdat ik onvoldoende informatie heb over jouw situatie. Daarnaast zijn er zeker ook nog andere medicijnen dan benzodiazepinen, zoals SSRI’s, tricyclische antidepressiva, die een rol kunnen spelen bij de medicamenteuze behandeling van angstklachten.
Hopelijk kan je hier wat mee, veel sterkte gewenst!
Hartelijke groet,
Machteld
