Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Onze zoon heeft al enkele jaren wanen en diverse vrijwillige en onvrijwillige opnamen gehad. Hij is zorgmijdend en wil absoluut geen medicatie, en het liefst ook geen reguliere therapie. Voor meer spirituele behandelingen staat hij wel open.
Zijn er gevallen bekend van mensen die zonder medicatie en therapie van hun wanen zijn afgekomen?
Is er misschien een boek geschreven over zo’n situatie?
Dank alvast voor uw reactie.
Hey L.,
Dank je wel voor je vraag. Je zit in een lastige situatie. Een zoon die worstelt met wanen, maar die alle vormen van reguliere zorg van zich afduwt. En dan kom je als ouder in zo’n niemandsland terecht, waarin je én je kind wilt helpen, én zijn autonomie wilt respecteren, én ondertussen zelf ook niet kopje onder wilt gaan. Dat is een pittige spagaat.
Om maar meteen op je vraag in te gaan: ja, er zijn zeker mensen die zonder medicatie en therapie uit wanen komen. Waanvorming is een complex proces, en hoe iemand daaruit komt, verschilt enorm per persoon. Soms verdwijnen wanen vanzelf als de omstandigheden veranderen: minder stress, betere sociale steun, meer zingeving. Soms blijft iemand een bepaalde overtuiging houden, maar leert ermee om te gaan zonder dat het het hele leven beheerst. En soms worden wanen chronisch, maar ontstaat er toch een manier om ermee te leven zonder dat medicatie nodig is.
Er zijn boeken en ervaringsverhalen over mensen die zonder medicatie en reguliere therapie hun psychosegevoeligheid hebben leren hanteren. Een klassieker is ‘Recovery from Schizophrenia‘ van Richard Warner, waarin hij beschrijft hoe herstel veel breder is dan alleen medicatie en therapie. Ook de boeken van Will Hall en Eleanor Longden gaan over hoe mensen een eigen weg vinden buiten de reguliere psychiatrie. Op PsychoseNet vind je trouwens ook ervaringsverhalen van mensen die op hun eigen manier zijn hersteld.
Wat je zoon betreft: hij lijkt een sterke behoefte te hebben aan een andere benadering dan de standaard ggz. Dat kan een spirituele of existentiële ingang zijn, of iets in de hoek van lichaamswerk, meditatie, of ervaringsdeskundigen die zelf psychotische episodes hebben doorgemaakt en begrijpen hoe je daar op een andere manier mee om kunt gaan. Misschien is iets als Open Dialogue een optie? Dat is een methode waarin niet de diagnose of behandeling centraal staat, maar het op gang brengen van een dialoog in een veilige context. Je zou kunnen kijken of er in Nederland therapeuten zijn die dat aanbieden. En dan heb je natuurlijk ook nog de stemmenhoorbeweging, waar mensen die last hebben van stemmen of overtuigingen manieren vinden om ermee om te gaan zonder medicatie.
Je vraagt je misschien af: en als hij helemaal niets wil? Wat dan? Dat is een moeilijke, maar ook een reële vraag. Soms kun je niets anders doen dan zorgen dat hij niet helemaal geïsoleerd raakt en dat er openingen blijven om met hem in contact te blijven. In de herstelbeweging noemen ze dat ‘social holding‘: zorgen dat iemand niet uit de samenleving valt, hoe moeilijk het ook is. Misschien kan een resourcegroep helpen, waarbij er een netwerk is dat op een laagdrempelige manier betrokken blijft, zonder meteen in “hulpverlening” te vervallen.
Wat je in ieder geval kunt doen, is ook voor jezelf zorgen. Want als ouder in deze situatie is het makkelijk om jezelf te verliezen in de zorg voor je kind. Misschien is lotgenotencontact iets voor jou? Andere ouders die iets soortgelijks meemaken, kunnen vaak steun en perspectief bieden op een manier die professionals niet altijd kunnen.
Hope this helps en kijk vooral bij de info hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen. En als je behoefte hebt aan meer intensief contact, dan kun je ook naar de chat op PsychoseNet.
Greetz Jim
NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
