Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Mijn zoon is een gevoelsmens, heeft autisme en is nu 10 maanden aan het herstellen van zijn eerste psychose.
Hij heeft veel moeite met het verschil tussen wat hij sterk voelt en de feiten die vaak anders zijn.
Welke benadering zou hem kunnen helpen? Het gaat vooral over de omgang met andere mensen.
Hartelijke groet,
A.
Hey A., dank voor je vraag!
Je zoon klinkt als een gevoelig en introspectief mens, iemand die op een diepe manier dingen beleeft en misschien moeite heeft om zijn eigen innerlijke ervaring te rijmen met wat de buitenwereld hem vertelt. Dat gevoel dat “iets echt zo is” terwijl de feiten anders aangeven, herken ik heel erg bij mensen die psychosegevoeligheid hebben. Het is alsof je innerlijke kompas en de buitenwereld niet helemaal op elkaar aansluiten. Het kan enorm verwarrend zijn, zeker voor iemand die ook autisme heeft en mogelijk een andere manier van waarnemen en verwerken heeft dan de meeste mensen om hem heen.
Een belangrijke benadering die je kunt overwegen, is het idee van ervaringsdeskundigheid. Dit houdt in dat hij niet meteen moet proberen om zijn eigen beleving volledig af te wijzen of te veranderen, maar juist eerst leert te accepteren dat zijn gevoel heel echt en sterk is. Hij kan bijvoorbeeld leren dat beide dingen naast elkaar mogen bestaan: zijn intense gevoel en de realiteit zoals anderen die ervaren. Het gaat er niet om dat hij fout is in hoe hij iets beleeft, maar meer dat er meerdere perspectieven op dezelfde situatie kunnen zijn.
Misschien kan een ‘lichamelijk gerichte therapie’, zoals mindfulness of iets met lichaamsbewustzijn, helpen om zijn aandacht terug te brengen naar het hier-en-nu. Dit soort therapieën richten zich vaak op het kalmeren van het zenuwstelsel, wat kan helpen om zijn intense innerlijke ervaringen wat meer in balans te brengen met wat er buiten hem gebeurt.
Een andere benadering is om voorzichtig te leren omgaan met twijfel. In de wereld van psychosegevoeligheid is het soms lastig om te weten wat “waar” is en wat niet, en dat kan enorm beangstigend of frustrerend zijn. Wat helpt, is om hem te leren dat het oké is om even niet te weten hoe het precies zit. Dat kan ook een beetje ruimte geven om te ontdekken dat er naast zijn eigen ervaring andere perspectieven zijn, zonder meteen te hoeven kiezen welke “juist” is. Dit is niet hetzelfde als zijn gevoel afwijzen, maar meer dat hij het leert dragen zonder het direct te hoeven oplossen.
Wat ook goed werkt, is een sociale holding. Dat betekent dat je een groep mensen om hem heen creëert die hem steunt in zijn herstel, maar die ook helpt om een veilige en stabiele omgeving te bieden. Je zou bijvoorbeeld kunnen denken aan het opzetten van een resourcegroep. Het idee is dat er mensen zijn die hem helpen om zijn weg te vinden tussen wat hij voelt en wat er in de buitenwereld gebeurt, zonder dat hij daarin alleen staat.
Verder is het belangrijk dat hij op zijn eigen tempo herstelt en leert omgaan met deze nieuwe ervaringen. Het kan een hele uitdaging zijn, maar met geduld en een benadering die hem de ruimte geeft om zijn gevoelens te verwerken zonder ze te hoeven wegdrukken, komt hij vast steeds dichter bij een manier om met deze verwarring om te gaan.
Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen.
Greetz Jim
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
