Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Tom van Wel is sinds 2020 als psycholoog verbonden aan BuurtzorgT. Hij werkte ruim 30 jaar bij Altrecht, met name bij Vroege psychose ABC. Hij is betrokken bij Peer-supported Open Dialogue Nederland (POD NL). Voorts werkt hij als docent/trainer via BureauVanWel.

Onze zoon verliest grip op de realiteit; heeft u advies?

Vraag

Hallo,

Sinds enkele maanden herken ik bij mijn zoon verschillende wanen. Deze zijn ontstaan nadat hij drugs heeft verhandeld en wij hem hebben aangegeven bij de politie. Het proces is in gang, maar de straf zal meevallen.

Ondertussen denkt hij dat zijn telefoon wordt afgetapt, dat de politie hem overal volgt, dat hij belangrijke informatie heeft van de overheid et cetera.

Hij lijkt niet angstig, maar doet er stoer over. Maar zijn realiteitszin wordt steeds meer aangetast.

Heeft u advies?

Hartelijk dank!

Antwoord

Hallo X.,

Je geeft aan dat jouw zoon wanen heeft over dat de politie op hem let en dat hij belangrijke informatie van de overheid heeft en dat hij niet zozeer angstig lijkt maar het eigenlijk wel stoer vindt. Je vraagt je af hoe je je het beste kan opstellen.

Het feit dat je het een waan noemt, geeft voor mij aan dat jij de letterlijke inhoud niet gelooft. Je gelooft dus niet dat de politie hem volgt en dat hij belangrijke overheidsinformatie heeft. Hiervan uitgaande heeft het meestal geen zin om met hem in discussie te gaan over wat de waarheid is. Hij is daar immers van overtuigd.

Ga dus niet in discussie maar blijft vooral in contact en stel je positief belangstellend en nieuwsgierig op. Waarschijnlijk zal hij het wel leuk en interessant vinden om erover te praten (een beetje stoer zelfs?). Probeer hem dan niet te vangen op wat hij zegt, maar probeer het echt te snappen. Je mag best doorvragen en ook best zeggen als je iets niet helemaal begrijpt of er te weinig van weet. Vraag dan om uitleg.

Van belang is dat hij niet ergens het gevoel krijgt dat je hem een kant op wil duwen die hij niet wil (en dat is vaak heel subtiel). Echte belangstelling dus. Als jij je zo vriendelijk en geïnteresseerd opstelt, zal hij mogelijk na enige tijd eerder de vrijheid voelen om naar zijn eigen redeneringen te kijken, en misschien zelfs op een zelfkritische manier. Blijf in dat geval nog steeds zonder oordeel, en steunend en actief meedenkend.

Een overweging: mogelijk zijn zijn ideeën feitelijk gezien onjuist, maar kijk dan eens op een ander niveau. Stel dat hij in metaforen praat, hoe zou je dan zijn uitspraken begrijpen? Bijvoorbeeld: niet letterlijk dat de politie hem overal volgt, maar misschien zijn er andere mensen die nu meer dan normaal op hem letten. Eventueel pesters, schuldeisers of juist mensen die van hem houden en zich zorgen maken?

Het is goed mogelijk dat bepaalde feiten niet achterhaald kunnen worden. Dan is het vaak wel duidelijk hoe hij zich voelt. Nu lijkt de stoerheid voorop te staan, maar wellicht beleeft hij meer dan dat. Dan kun je met hem bespreken wat hij meent nodig te hebben in deze situatie. Je moet natuurlijk niet over jouw eigen grenzen heen gaan (dus geen drugs verhandelen), maar daarbuiten kan je hem tot steun zijn. Mocht die steun na verloop van tijd verlichting bieden, dan zal dat zijn algehele functioneren kunnen helpen.

Of heel anders: stel dat hij zich zo ontzettend verwaarloosd en niet gezien voelt, dat hij (omdat dit verwaarloosd voelen zo moeilijk te verdragen is) dit in zijn gedachten helemaal omkeert: hij wordt juist continu gevolgd! En nog wel door de politie! Dan is het mogelijk een manier van denken om zichzelf overeind te houden – om een ander, vreselijk gevoel weg te houden.

Maar ook andere verklaringen zijn mogelijk. Cruciaal is dat jij je geïnteresseerd opstelt en de moeite neemt om hem echt te begrijpen. Begrijpen op een dieper niveau dan die van de letterlijke uitspraken die hij zegt.

Tot zover enkele overwegingen. Heb je er wat aan zo?

Groeten,

Tom

Beantwoord door: Tom van Wel op 30 maart 2025

Gerelateerd

Meer over

Psychosegevoeligheid
Wanen

Lees ook