Stel je voor: je staat midden in een uitgestrekt landschap, ver weg van je dagelijkse omgeving. Geen notificaties, geen to-do lijstjes, alleen de rust om te ademen en te zijn. Dat is de essentie van een retreat.
Een moment waarop je jezelf even uit de chaos van het alledaagse trekt en ruimte creëert voor iets nieuws. Niet zomaar een vakantie, maar een kans om écht iets te verschuiven in de mentale ruimte.
Het idee achter retreats is simpel, maar diepgaand
Wanneer je jezelf in een totaal andere omgeving plaatst, kun je de vastgeroeste patronen in je hoofd doorbreken. Het dagelijks leven houdt ons vaak gevangen in routines en overtuigingen die voelen als de enige waarheid. Maar in een retreat, waar alles anders is —de plek, de mensen, zelfs het ritme van de dag— word je als het ware gedwongen om je perspectief opnieuw in te stellen. Het is alsof je een sneeuwbol schudt: alles wat vast leek te zitten, komt in beweging.
Neem bijvoorbeeld retreats die een element van uitdaging bevatten, zoals een intensieve ademhalingssessie, lichaamsgerichte oefeningen of het samen voltooien van fysieke uitdagingen in groepsverband. Deze aanpak heeft iets van een ‘bootcamp’, maar dan niet gericht op spieren, maar op de geest. Je wordt uitgedaagd om je comfortzone te verlaten en je mentale ruimte op een andere manier te ervaren. Het zijn precies die momenten van discomfort die ruimte maken voor verandering. Je ontdekt nieuwe delen van jezelf, en vaak ontstaat er een onverwachte helderheid over wat echt belangrijk is.
Vertrouwen in het onbekende hebben
Ik herinner me een deelnemer aan een retreat die worstelde met zware somberheid. Tijdens een sessie waar ze werd gevraagd om met een blinddoek door een onbekend bos te lopen, begeleid door alleen een zacht stemgeluid, brak er iets open. Ze beschreef later hoe de oefening haar leerde om vertrouwen te hebben in het onbekende —iets waar ze in haar dagelijks leven nauwelijks toe in staat was. “Ik dacht altijd dat ik alles onder controle moest hebben“, zei ze. “Maar ik ontdekte dat loslaten ook kan dragen.”
Wat retreats zo bijzonder maakt, is dat ze niet alleen maar gericht zijn op symptoomreductie, maar juist op een diepe shift in perspectief. Het gaat er niet om je klachten tijdelijk te verminderen, maar om je relatie tot die klachten te transformeren. Die dominantie van bijvoorbeeld angst, somberheid of achterdocht wordt uitgedaagd en opnieuw bekeken. Het blijkt ineens minder absoluut, minder dwingend te zijn. Deze verandering —hoe subtiel ook— kan een blijvend effect hebben, omdat het niet gaat om ‘wegmaken’, maar om ‘anders leren kijken’.
Experimenteren met dit idee
Bij PsychoseNet zijn we volop aan het experimenteren met dit idee in de vorm van – nu nog – kleinschalige – retreats. Kun je je voorstellen hoe krachtig het zou zijn om retreats specifiek te ontwerpen voor mensen met psychosegevoeligheid, stemmingsgevoeligheid of andere vormen van psychisch lijden? We dromen ervan om locaties te creëren waar deze verschuivingen in perspectief kunnen plaatsvinden, begeleid door ervaringsdeskundigen, therapeuten en trainers die weten hoe waardevol deze momenten kunnen zijn.
Stel je een week voor waarin je met een groep anderen werkt aan lichaamsgerichte oefeningen, expressieve kunstvormen, stiltewandelingen of zelfs iets avontuurlijks zoals een nacht onder de sterren. Het zijn deze krachtige interventies, in een context waar je je veilig voelt, die het verschil kunnen maken. Je komt niet ‘genezen’ terug, maar wel veranderd. Met een frisse blik, met meer vertrouwen in je eigen kracht en met nieuwe inzichten over je plek in de wereld.
En nee, een retreat is geen toverstaf
Het vraagt om moed, om openheid en soms om doorzetten als het lastig wordt. Maar juist die spanning is waar de magie zit. Je ontdekt nieuwe manieren om jezelf te zien, om je lijden te begrijpen, en misschien zelfs om een begin te maken met helen.
Wat kunnen we doen om meer van dit soort kansen te creëren in de zorg? Stel je eens voor dat retreats niet een luxe zijn, maar een vast onderdeel van een hersteltraject. Dat zorgverzekeraars zien hoe cruciaal zulke verschuivingen zijn, en ze actief ondersteunen. Dat we met elkaar durven te erkennen dat zorg niet alleen gaat over pillen en praatjes, maar ook over ruimte maken voor groei en experiment.
Bij PsychoseNet blijven we dromen, experimenteren en bouwen aan deze toekomst. Want uiteindelijk draait het om dat ene moment waarop je, misschien na jaren, eindelijk voelt: er is iets veranderd. En dat kan het begin zijn van iets heel moois.
Meer lezen over Jim van Os?
Meer lezen over mediteren en de kracht van retreats?
- Mediteren en Psychose. Gaat dat samen?
- Social holding & Resourcegroepen
- Spiritualiteit en de GGZ: wat een reis!
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Wil je PsychoseNet steunen?
Wordt donateur en help ons om mooie projecten te realiseren.
