Familie en psychose: hoe je vervreemding tegengaat

11 reacties op “Familie en psychose: hoe je vervreemding tegengaat”

1. Margreet de Pater

   22 juli 2015

   De afgelopen week was ik trots op de Nederlandse GGZ. Eindelijk een alternatief voor separeren! Je kan als je heel erg psychotisch bent verblijven in een rustige kamer, war een verpleegkundige echt contact met je maakt! Zie de RTL 4 Nieuwsuitzending:
   http://www.rtlxl.nl/#!/rtl-nieuws-132237/f18777ac-e077-49c3-8d4d-65593cfefc05
   Maar vandaag schaamde ik mij weer toen ik het verslag van de rechtszaak van Bart van U las:
   zie http://www.volkskrant.nl/binnenland/bart-van-u-over-vermoorde-zus-ik-zou-het-opnieuw-doen~a4105225/
   Bart van U beschrijft ruzies tussen hem en zijn zus die ogenschijnlijk over niets gaan: zij neemt bijvoorbeeld etenswaren voor hem mee die hij niet lust. Voor hem heeft het veel betekenis: ”Het was haar of ik! ” zegt hij. Dit soort ruzies komen heel veel in families met een psychotisch gezinslid voor, gelukkig loopt het doorgaans niet zo desastreus af. Ze doen familieleden vaak denken aan ruzies met jonge pubers. Ze zeggen vaak het lijkt wel of hij 13 jaar is. Maar als de familie heel erg alleen staat en de persoon met een psychose al volwassen is kan het een dagelijkse beproeving zijn voor alle betrokkenen.
   Al heel erg lang bestaan er methoden die en de familie en degene die last heeft van psychosen helpen om hiermee om te gaan: de kern bestaat uit duidelijk communiceren, af en toe een stevige grens en de persoon met vatbaarheid voor psychosen helpen strijden voor eigen autonomie. Ze zijn bewezen effectief. Een essentieel onderdeel is dat een vast team de familie blijft ondersteunen. Desnoods zonder de persoon met een psychose erbij als die niets van psychiatrie wil weten. Heeft de zus van Bart van U die zorg gekregen? Zo ja, tja je kan nu eenmaal niet alles voorkomen, zo nee dan is dat een schande. Een van de redenen kan zijn dat burokratisch Nederland in al haar wijsheid heeft besloten dat hulp aan de familie zonder aanwezigheid van de ”patient” niet betaald wordt.
   Beste collega’s in de instellingen, kom in opstand! Zorg er voor dat de mensen die aan je toevertrouwd zijn eindelijk bewezen goede zorg krijgen!

   Beantwoorden
2. Hannie Boumans

   22 juni 2015

   Dank Margreet voor deze gedachte. Daar kan ik weer mee verder vanuit het familieperspectief.

   Beantwoorden
3. Margreet de Pater

   1 mei 2015

   hmm de bekende discussie over de schuldvraag van de familie! Die staat net zoals het woord ‘schizofrenie’ het herstel in de weg. Elke kritiek op de familie wordt loodzwaar! Je hebt een ernstige ziekte bij je kind wel/niet veroorzaakt!!! Je kan of alleen maar ontkennen of je slaapt geen minuut meer.

   Toen ik nog een jonge psychiater was, bestond het idee dat psychotisch gedrag een onderdeel was van een familieprobleem. Therapeuten probeerden de hele familie te helpen zodat psychotisch gedrag niet meer nodig was. Dat werkte niet zo goed. Het haalde familieleden onderuit juist in perioden dat ze sterk moesten zijn. Toen kreeg je daar een reactie op dat je de familie duidelijk moest maken dat schizofrenie een hersenziekte was en dat dus de familie absoluut niet schuldig was. Maar soms heeft een psychotische persoon wel degelijk terechte kritiek op zijn familie, dat veeg je zo van tafel. Je zegt daarmee eigenlijk jouw ervaringen kloppen niet.
   Ik heb zelf voor mijn boek 46 personen met ervaring met een psychose en/of hun familie geinterviewd onder andere over de familie geschiedenis. In sommige families was er heel veel narigheid gebeurd en in andere families was men altijd heel liefdevol met elkaar omgegaan. Trouwens in die families met veel narigheid was liefde meestal het probleem niet, soms waren er wel problemen met conflicten en grenzen. Soms had moeder een hele nare zwangerschap gehad en was er later weinig meer aan de hand. Recent onderzoek suggerreert dat dit schade aan de vrucht kan geven. Soms was iemand heel erg gepest in nabijzijn van de leraar. Met andere woorden er is niet een ziekte en een soort familie. Soms zijn er echter wel thema’s in een psychose die verwijzen naar iets in de familiegeschiedenis.

   Mijn eigen overtuiging is dat een psychose vaak optreedt op het moment dat je je eigen identiteit opnieuw moet uitvinden in de jongvolwassenheid, Daarbij hoort dat je ook nadenkt over de relatie met je ouders en over je levensgeschiedenis. Een sterke identiteit is belangrijk om een kwalitatief goed bestaan op te bouwen, zeker als je een kwetsbaarheid hebt voor psychose. Ik zou ouders , broers en zussen en mensen met psychosegevoeiligheid willen adviseren om als er in de psychose thema’s over het familieleven voorkomen, die op een rustig moment met elkaar te bespreken:
   – hoe heeft iedereen die gebeurtenis(sen) beleefd? (er zijn geen foute belevingen)
   – wat gaf dat voor gevoel?
   – vraag het ook eens aan een tantie of een oom of een buurman die jullie kende in die tijd.
   Erken en accepteer elkaars gevoelens. Zo kun je als jong volwassenen een levensverhaal maken. Een levensverhaal draagt bij tot een sterke identiteit.
   Succes!

   Beantwoorden
4. Hannie Boumans

   24 april 2015

   Ik wil even reageren op Sdortalina. Ik ben moeder en kan je aangeven dat ik zeker op zoek ben geweest naar mijn eigen handelen en het gegeven dat mijn oudste zoon chronisch last kreeg van psychoses. Ik voel me schuldig dat ik hem s’nachts heb laten huilen in bed ( huiluurtjes noemden ze dat) Wat als ik hem had gekoesterd en gedragen zoals dat nu gebruikelijker is. Dat schuldgevoel zal ik altijd blijven houden . Geen ontkenning. Vooral nu ik weet dat de effecten van de omgeving zeker van invloed zijn op het voorkomen van psychische stoornissen. Schuldgevoel is een negatieve emotie, daar wordt niemand wijzer van. Ik niet en mijn zoon niet. We hebben een goede relatie en ik gun iedereen een goede relatie met ‘iemand’ , met familie, of goede vrienden, maatjes, buren, maakt niet uit…’ Iemand’.

   Beantwoorden
5. Sdortalina

   24 april 2015

   Dat we de tijd definitief voorbij zijn om ALTIJD ‘de schuld’ {schuld is niet echt accuraat, meer een gewone kwestie van gevolg en oorzaak schuld is een [beladen]waarde die jij er aan geeft} bij de koude moeder en afwezige vader te leggen, wil nog niet zeggen dat dat gegeven niet gewoon tot het palet van mogelijke oorzaken van schizofrenie kan behoren.
   Je kan iets wel eenzijdig gaan wegverklaren, omdat die mogelijke oorzaak als ongemakkelijke waarheid eventueel te pijnlijk confronterend is ,wil nog niet zeggen dat dat gegeven niet gewoon een realiteit kan zijn.
   je kan in je hoofd God wel eenzijdig gaan doodverklaren, wil nog niet zeggen dat hij [of zij?] in de realiteit daarbuiten misschien vrolijk doorgaat met existeren.
   Als ik iets wel mee heb gekregen in mijn levenservaringen vd afgelopen jaren is dat een mens in een vaardigheid wel zeer bedreven is : ONTKENNING.

   Beantwoorden
6. Sonja Visser

   24 april 2015

   Poeh…het woord ‘familie’ en de veronderstelde waarden die er automatisch bij schijnen te horen te komen te lopen te doen… Ook ik zou het -overigens bijzonder liefdevol geschreven artikel van Margreet de Pater- nog betekenisvoller vinden als er gesproken zou worden over ‘waardevolle naasten’.

   Beantwoorden
7. Hannie Boumans

   23 april 2015

   Familie kan onderdeel zijn van het probleem, dat verschilt per persoon. Belangrijk is het dan om goed contact te hebben met ” belangrijke anderen” (term van Marlieke de Jonge) in je netwerk. Er is al wat onderzoek gedaan naar de positieve en negatieve invloeden van familie. Maar meer onderzoek kan geen kwaad. Vooral nu de gemeente en WMO er zo als vanzelf vanuit gaat dat je als “mantelzorger” een grotere rol in de begeleiding en zorg moet gaan spelen. Familie-organisaties en Familie Ervarings Deskundigen (FED’s) kunnen familieleden begeleiden waardoor relaties kunnen verbeteren. Als er tenminste geen ernstige trauma’s aan ten grondslag liggen. Dat is andere koek. Wat betreft “schizofrenie (bestaat niet)”zijn we de tijd van schuld door de koude moeder en afwezige vader voorbij.

   Beantwoorden
8. Sdortalina

   23 april 2015

   Je kunt familie alleen maarop den duur als onderdeel van de oplossing inzetten als eerst eerlijk mogelijk wordt geconstateerd dat ze onderdeel zijn van het probleem.

   Beantwoorden
9. Frits Dorleijn

   22 april 2015

   De overtuiging dat familie onderdeel is van het probleem is het probleem. Het zou goed zijn om familie te gaan zien als onderdeel van de oplossing.

   Beantwoorden
10. Willem van Staalen

    22 april 2015

    Jammer dat er zoveel nadruk op de familie wordt gelegd. In veel gevallen is familie onderdeel van het probleem. Beter is denk ik te overleggen met vertrouwelingen van de patient. Zou zinnig kunnen zijn om hier eens gedegen onderzoek naar de positieve/negatieve rol van familie te doen.

    Beantwoorden