Eddo Rats over het gebrek aan rationeel denken in verzekeringsland. ‘Rationeel denken zou denken in verhoudingen moeten betekenen’
Het was maandag vroeg in de avond op het moment dat Storm Corrie substantieel in kracht begon af te nemen. Mijn smartphone gaf een geluidssignaal. Een appje was gearriveerd. Het was de ervaringsdeskundige Peter Groot die mij vroeg naar de Balie te komen omdat hij nog een kaartje over had voor het debat over de vergoeding van taperingstrips om mensen te helpen medicatie af te bouwen. Ik bedankte vriendelijk met de mededeling dat de Balie ondanks de bewonderenswaardige transformatie naar Kerk nog steeds conformeerde aan het door de overheid opgelegde regime van de QR code. Dus ik moest genoegen nemen met de livestream. Precies op tijd zat ik klaar op de bank met een grote kop koffie.
Het betoog van Ewout Kattouw
Het verhaal van Ewout Kattouw raakte me diep in die zin dat ik mezelf zag zitten ongeveer 17 jaar geleden in de naïeve veronderstelling het psychose probleem binnen de GGZ te begrijpen en op te kunnen lossen. Met de mindset van methodologische oplossingsgerichtheid die ik als ingenieur gewend was ging ik als een Sherlock Holmes op avontuur om de deductief te beargumenteren waarheid te ontmaskeren. Dit avontuur veranderde gaandeweg in de Griekse tragedie “Oedipus Rex”. Hoe dichter ik de waarheid naderde, des te groter de kans om in mijn eigen voet te schieten. De sociale wil om dit probleem werkelijk fundamenteel op te lossen leek niet te bestaan. Zorginstituties willen geen problemen oplossen maar zichzelf in stand houden en belangrijk maken. Ik hoop van harte dat Ewout met de nieuwe Stichting PILL* hier meer succes zal boeken.
Hoezo niet Rationeel?
Wat mij triggerde in het verhaal van Jim van Os was zijn betoog over hoe de grote verzekeraars beargumenteerden waarom ze de taperbehandeling niet hoefden te vergoeden. Daar zag ik het met rood onderstreepte citaat dat bij “Taperingstrips geen sprake is van rationele farmacotherapie”. De rode lap in dit citaat was voor mij het woord “Rationeel”.
In mijn eigen herstelproces heb ik ontdekt dat bijna iedere Nederlander er een eigen interpretatie van het woord rationeel op na houdt. En hier was de argumentatie van de grote verzekeraars pertinent onlogisch. Het onderzoek naar taperen door Peter Groot is onderzoek naar de juiste verhoudingen in de dosering waarmee patiënten zouden moeten afbouwen. Het woord ratio betekent letterlijk “verhouding”. Rationeel denken zou dus denken in verhoudingen moeten betekenen. Rationeler kan farmacotherapie niet worden toegepast. De grote zorgverzekeraars komen hier weg met een formulering die daar de absolute logische ontkenning van is.
Rationeel in zowel geometrische als oorzakelijke betekenis
Ik gebruik hier het woord rationeel in zijn geometrische betekenis. Mijn eigen herstelde geest oriënteert zich in abstracte geometrische verhoudingen. Ik zoek naar balans in gevoel. Gevoel is voor mij hetzelfde als energie. Een energietekort hangt samen met een depressief gevoel van bestaansonzekerheid. Een te veel aan energie komt tot uiting in chronisch slaapgebrek en een eindeloos palet aan nieuwe creatieve gedragskeuzemogelijkheden. Dit is voor mij volstrekt logisch. Als ingenieur weet ik hoe ik zelfregulerend kan balanceren tussen deze twee polen die bipolaire patienten maar al te goed kennen.
Als iets te ver uit balans raakt ontstaat er een kans om dat iets breekt. Dit noemen ingenieurs een abstract tippingpoint. Op een tippingpoint verandert het complex adaptieve systeem in chaos. Dit is een elementaire eigenschap van deze systemen waar hoogleraar psychiatrie Floortje Scheepers tijdens deze bijeenkomst naar verwees.
De meeste mensen, helaas ook veel onderzoekers, blijken zich uitsluitend te kunnen oriënteren in taal. In tegenstelling tot een zich geometrisch oriënterende geest zoekt een zich in taal oriënterende geest naar een verklaring voor een oorzaak. Een uitsluitend in taal oriënterende geest creëert zelf achteraf een narratief van wat een zichzelf overtuigende verklaring voor die oorzaak moet worden. Hierin kan onbegrip ontstaan.
Toegepaste verklaringsvormen
Ter demonstratie van oorzaken van onbegrip een voorbeeld als gedachte-experiment door de vergelijking te maken met de verklaring voor de oorzaak van een aardbeving.
Iemand die geometrisch rationeel denkt weet dat een aardbeving een gevolg is van wat daaraan vooraf gaat. Dit is een disbalans in spanning tussen tektonische platen die bij een tipping point over elkaar schuiven en daardoor de oorzaak vormt van een aardbeving.
Iemand die zich slechts in taal kan oriënteren heeft geen deductief besef van die disbalans in spanning. Laat staan het begrip van hoe non-lineair een chaos veroorzakend tipping point kan ontstaan. Een zich in taal oriënterend persoon kan achteraf aan de ervaring aardbeving elke oorzaak geven die binnen de talige context voor handen is die toevallig correleert met het moment van de aardbeving. In een bijgelovige gemeenschap zou een verklaring van boven natuurlijke krachten kunnen ontstaan omdat de oorzaak van de aardbeving lijkt te correleren met het plotseling overlijden van een familielid.
Geneeskunde definieert rationeel vanuit geïnstitutionaliseerde farmacotherapeutische oorzaken en gebruikt dus een oorzaak verklarende definitie van het woord rationeel. Daar kunnen ze net als de talige persoon in het aardbevingsvoorbeeld alle kanten mee op. Zo wordt de echte op ratio gebaseerde wetenschap binnen de psychiatrie in dit geval door taal demagogen om de tuin geleid.
Conclusie
De angel van ondeugdelijke wetenschap binnen de psychiatrie is vaak goed bedoelde taal demagogie en als zorg standaarden eenmaal fout gedefinieerd geïnstitutionaliseerd raken is het bijna onmogelijk om daar met fundamentele rationele argumenten tegen te vechten. Als je dit wilt veranderen moet het hele systeem van religieus geloof in taalbegrip gevangen geraakte zorgprotocol-definities worden aangevallen. Een rechtstreekse aanval op alle goed bedoelende alfa georiënteerde onderzoekers.
Als ingenieur heb ik in mijn donkerste dromen niet kunnen verzinnen dat dit tegenwoordig de academische praktijk is in de medische wetenschap. Het verklaart voor mij nu bijna alles over hoe wetenschap met goede bedoelingen de hele wereldbevolking kan gijzelen binnen het door corona-angst geregeerde tijdperk.
Plato heeft de eerste Academie opgericht die de voorloper van onze universiteit is. Boven de ingang van de Academie stond dan ook de spreuk te lezen: ‘niemand zonder scholing in geometrie mag hier binnenkomen’. Het verlaten van dit fundamentele principe heeft de wetenschap onmetelijke schade berokkend. Het wetenschappelijke ggz-probleem is een taalprobleem. Psychiatrie is lost in translation.
Eddo Rats is elektrotechniek ingenieur, zeezeiler, gitarist, vrijdenker, zendamateur, performer, Piraat. Hij is ook ervaringsdeskundige en sinds 2013 helemaal hersteld van langdurige psychosegevoeligheid. Werkzaam bij de Regenboog Groep te Amsterdam afdeling SCIP. Verder is hij actief bij de vereniging ISPS Netwerk Nederland-Vlaanderen onderdeel van ISPS International en de vereniging plusminus voor mensen met een bipolaire stoornis.
* Noot van de redactie bij deze blog:
Op 19 maart 2022 zal tijdens de boekpresentatie van het nieuwe boek van Ewout Kattouw de stichting PILL worden gepresenteerd. De stichting heeft als doel het bevorderen van verantwoord omgaan met psychofarmaca. De stichting beoogt een actief platform te bieden waarbij de drie kennisbronnen (ervaringskennis, klinische kennis en wetenschappelijke kennis) samenkomen, en ontwikkelt diverse activiteiten gericht op het versterken van de positie van de hulpvrager.
Meer lezen over tapering?
Geef een reactie