Niet weten wordt zelden openlijk beleden.
Veel vaker blijft het verstopt.
Een goed bewaard geheim, toegedekt met de mantel der wijsheid.
Alleen herkenbaar voor de goede verstaander.
Je moet het dan tussen de regels door lezen.
Een woordje hier, een zinnetje daar.
Alsof het eigenlijk een schande is om niet te weten.
Maar dat is het helemaal niet.
Integendeel; niet weten is de rode draad van ons bestaan.
De grootste gemene deler van ons gedachtegoed.
Ouder dan de weg naar Rome, actueler dan het laatste nieuws.
Het volgende stuk heeft alles te maken met het niet weten. Ik probeer geen oordeel te vellen maar vooral ruimtes open te laten om zelf te onderzoeken. Ik probeer slechts in minimale mate het weten te presenteren en heb geprobeerd de toon van het stuk in het verlengde te leggen van het Niet Weten wat paradoxaal genoeg een weg lijkt te zijn om verder te komen op het pad van waardevol weten.
De gevolgen van betekenisgeving
Betekenisgeving aan kernwoorden als: veiligheid, geluk, lijden, zinvol, kennis, zijn verschillend. De gevoelens van mensen bij deze woorden verschillen in grote mate, maar door het (zeker) weten worden de gevoelens die deze woorden oproepen wellicht als ultiem beschouwd. Een reflex die schuurt met de belevenis van de ander. Ook schrikbarend om te beseffen dat iedereen invloed op je kan hebben in tijden van nood, waar onzekerheid soms een overdonderende kracht is die je gevoelig maakt voor meningen, kennisstromingen, verklaringsmodellen, et cetera. De weerloosheid alleen zorgt al voor een flinke toename aan klachten.
Nutdenken, is dat nuttig?
Psychose is een gevoelig gebied. De ernstige psychiatrische aandoening leeft rond een mist van giswerk. Wat is het nut van de beschouwing van psychose als ziekte, naar, nutteloos en vervelend. En wat is het nut van psychose te bezien als nodig, een verwerkingsproces of een verdedigingsmechanisme?
Beschermingsdrang en veiligheidsgevoel
Beschermingsdrang in het hulpverlenersvak heeft ook zijn keerzijdes. Wanneer wij iets of iemand willen beschermen nemen wij als mens ruimte in die de ander nodig heeft om iets in zijn pijn, angsten, verdriet of woede te ontdekken. Het staat haaks op de reflexen van het helpen. Iemand begeleiden op een onveilig punt kan wellicht meer opleveren dan een gevoel van veiligheid proberen te creëren. Als er veel op het spel staat kan dat voor een hulpverlener angstig zijn. Dan is de behoefte om veiligheid te creëren groter. Iemand een veilig gevoel proberen te geven terwijl het brein van iemand die jarenlang heeft moeten overleven overduidelijk een andere betekenis is gaan geven aan: leven, overleven en daarbij dus veiligheid. Veiligheid en onveiligheid goed op waarde schatten en na kunnen denken over de functies en betekenis van beiden lijkt mij een belangrijk punt.
De waarde van realisme en wetenschap wordt aangevallen en misbruikt door de psychiatrie
Het realisme van tegenwoordig is als psychologie die zich schampachtig voor probeert te doen als een waardevolle wetenschap biologie. Het probeert de waarde van wetenschap te verdienen en gaat ter verdediging van zichzelf ver over alle grenzen heen. Denk maar eens aan alle “chronische” psychiatrische patiënten. Die zijn zo geworden omdat ze het zelf niet wisten maar de ander wel. Echter, en dit is het bewijs voor de zelfbescherming van psychologie als wetenschap, heeft de psychologie in mijn ogen nog niks gedaan om het verloop van zaken te wijten aan eigen onwetendheid. In plaats hiervan hebben ze woorden toegevoegd als “ongeneselijk” “chronisch ziek” of “therapie resistent”.
De gesloten geest wijst je de weg
Het zelfvertrouwen van een mens verblindt zichzelf en nog veel vaker de ander. Het maakt twijfel en waarheidsliefde onschadelijk. Door het ontkennen van de kwaliteiten van twijfel en waarheidsliefde indoctrineren wij mensen. Helaas bestaan er veel mensen die deze kwaliteiten niet op waarde kunnen schatten en wellicht niet eens kunnen herkennen in de ander waardoor er in de slechtste gevallen al gauw weer een oordeel klaarligt. Zo krijgen we vaste waarheden en als je niet in de vaste waarheid past dan staat je een hoop ellende te wachten (chronische psychiatrische patiënten). Wie niet in het dal van ellende durft te kijken zal de ander ook geen stapje verder kunnen brengen. Het is zelfhersenspoeling en indoctrinatie omdat iedereen zich deskundig professioneel of specialist mag noemen tegenwoordig.
Kwetsbare gevoelens
Door de kennis van eeuwig kwetsbaar zijn te poseren als vaststaand zet je een patroon neer voor hoe mensen tegen psychose aan kijken maar ook hoe deze mensen benaderd worden. Voorzichtig. Wellicht zo voorzichtig dat het zenuwstelsel van de cliënt wat storingen begint te vertonen. Of dat er in het ergste geval een self fulfilling prophecy ontstaat. Men zegt dat er geen behandeling is, maar wat betekent het dan dat we in de acute fase iets moeten doen aan de angst en verwarring. Ik proef hier wanhoop. We willen helpen maar op een gegeven moment lijken we te stranden in onze mogelijkheden.
Onderzoeken tonen aan dat medicatie psychose kan verergeren en toch blijven we al een tijdje zo doorgaan. Dat is ook tekenend voor het trage tempo van ontwikkeling. Soms lijk ik bij mensen te merken dat ze er gewoon niet aan willen geloven dat er iets verkeerd gaat. Dan loopt men liever zonder gewetensproblemen rond in plaats van met gewetensproblemen en werkelijk vooruitstrevend zijn.
Een cursus “Hoe schiet ik niet in de zelfverdediging als ik kritiek krijg op iets wat ik al jaren zo doe?” zou veel helpen
Het is een zwaktebod. En we hebben het onszelf ook niet makkelijk gemaakt aangezien dit wellicht één van de meest complexe gebieden is die niet alleen de persoon tegenover ons beïnvloed maar eigenlijk nog veel vaker onszelf. Ik denk dat je na vele jaren in de psychiatrie meer over jezelf hebt geleerd dan over de ander. En zodra je door hebt dat het over jezelf gaat sta je zelf ook ineens zeer kwetsbaar. Gelijkwaardigheid ontstaat dan. En wederkerigheid ook.
“Ik bepaald zelf wel wat goed voor je is”
Hoe zit dat met het geweten? Is de psychiatrie verantwoordelijk voor chronisch zieke mensen? Chronisch is ongeveer:… Reddeloos… machteloos… afhankelijk en kwetsbaar… En dan onder het mom van hulp krijgen van “geschoolde professionals” verder in de war raken waardoor je weer meer hulp behoeft en hetzelfde riedeltje zich afspeelt. Het is makkelijk om vertrouwen in de ander te hebben maar wat als er een situatie zich ontwikkelt waar je bemerkt dat je de ander helpt door zelf een diepe onzekerheid en twijfel te voelen. We schakelen ons geweten uit. Het voelt onnatuurlijk. Weinigen begrijpen dat dit het specialisme is van de cliënt tegenover hun. Dat dit hun grond is. Het wordt genegeerd, de eigen grond wordt behouden, en na een tijdje merkt de cliënt dat vechten geen zin heeft. Het is de menselijke natuur om onprettige gevoelens te ontvluchten maar geeft een verkeerde boodschap af aan degene die het nodig heeft om dit alles te confronteren en verder te komen. Ik zou zeggen, probeer eens alles op te noemen wat je niet weet in plaats van alles wat je wel weet. Maakt dat je onzeker?
Als er iets is wat wringt dan dient het onderzocht te worden en niet ontkent want dat ontkennen dat kan gevolgen hebben.
Onbewaakte gedachten en de gevolgen ervan
“Je bent ziek in gedachten, gedrag en gevoel: PUNT.”
Hoe mensonterend is het als dit het fundament van onze visie op de persoon wordt. Deze soort kennis verliest zijn waarde snel als het uitspraken gaat doen die uitgaan van dit soort visies en de ernst neemt in steeds sterkere mate toe. Het mensonterende ziektebeeld die niet alleen schizofrenie omvat maar elke ziekte waarvan wij denken dat gedrag, gevoel en gedachten beïnvloed is door een stoornis kan leiden tot ernstige schade. Het idee dat de cliënt iets onzuivers bezielt kan een pad in onze eigen geest vrijmaken wat leidt tot ongelijkwaardigheid.. maar heeft verregaande gevolgen omdat het veroordeling en vernedering kan veroorzaken.
Afsluiter: “Het zijn maar woorden hoor!”
Als afsluiter wil ik mij nog even uitlaten over het woord “kwetsbaarheid”. Hier dient men ook voorzichtig mee om te gaan. Als iemand een hoop te verstouwen heeft gehad en nog steeds voor je staat, getuigd dat van een kracht die in sommige gevallen zelfs vrij onvoorstelbaar is. Iedereen in de zorg zou “kwetsbaar” zijn. Laten we nadenken over wat kwetsbaarheid betekent. Laten we bezien welke associaties het bij ons oproept. Er ontstaat volgens mij veel verwarring als iemand zijn kwetsbaarheid en kracht door elkaar gaat halen en zijn innerlijke kompas even op hol slaat. Nu is er een uitspraak: “kwetsbaarheid is kracht” en dat zal ongetwijfeld kloppen maar laten we niet vergeten dat de uitspraak omgekeerd ook heel krachtig is: ” Kracht is je kwetsbaarheid”.
Thijmen van Hoof is ervaringsdeskundig op het gebied van psychose en depressie.
https://www.psychosenet.nl/hoe-ga-om-psychose-tips-naasten-en-betrokkenen/
Geef een reactie