Lotje schrijft voor PsychoseNet een bijzondere serie verhalen over bekende mensen met een psychische kwetsbaarheid. Dit keer schrijft ze over de Italiaanse schrijver en dichter Alda Merini. Wat maakt het werk van deze schrijver zo bijzonder?
Alda wilde als meisje graag poëzie schrijven. Op haar 15e schreef ze een gedicht dat haar juf meenam naar een recensent die erg positief was. Haar vader was echter minder enthousiast. Hij verscheurde haar gedicht en zei dat poëzie geen brood op de plank brengt. Kort daarna verbleef ze voor het eerst een maand in een instelling.
Toen ze uit de instelling kwam zette ze het verlangen om te dichten toch door
Veel van haar gedichten gaan over de tijd in de instituten en zijn de verwoording van haar diepste, intiemste en heftigste gevoelens. Schrijven was haar kunst.
In de jaren ’50 werden haar gedichten voor het eerst gepubliceerd en kreeg ze ook haar eerste kind. In 1954 publiceerde ze haar dichtbundel met de titel: ‘De gek van de deur hiernaast’. Tot 1972 verbleef ze meer tijd in de instelling dan daarbuiten.
In het instituut leert ze ook Pierre kennen met wie ze een kind krijgt. Over de mensen in het instituut zegt ze dat ze vaak heel intelligent zijn. Met enkele mensen daar sloot ze diepe vriendschappen. Hoewel instituten vaak een plek van verwarring zijn, zijn haar gedichten voor heel veel mensen herkenbaar gebleken. Haar woorden waren haar wapen in het leven dat voor haar een strijd was. Haar schrijfkunst was haar manier om het leven te betreden.
In 1983 overlijdt haar man en staat ze er financieel alleen voor. Het eerste huwelijk was niet erg gelukkig geweest. Hetzelfde jaar hertrouwt ze. Een jaar later publiceert ze het boek ‘Heilig land’.
In onderstaand gedicht staan Palestina en Jericho – het verscheurde land en de vervloekte stad – symbool voor verscheurdheid die Alda soms voelt in het leven
Het heilige land
Ik heb Jericho gekend
ook ik heb mijn Palestina gehad,
de muren van een inrichting
waren de muren van Jericho
door een put verontreinigd water
werden wij allen gedoopt.
Binnen die muren waren wij als Joden
Farizeeërs in de hoogte
de Messias was er ook
verward stond hij in de menigte :
een gek die naar de hemel riep
en zijn liefde voor God uitschreeuwde.
Wij, een kudde asceten
wij waren als vogels
en soms was een donker net
dat ons omsloot
maar toch gingen we naar de mis,
de mis van Onze Lieve Heer
en Christus onze redder.
We werden gewassen en begraven,
we geurden naar wierook.
En later toen we hem liefhadden,
gaven ze ons elektrische schokken
want, zo zeiden ze,
een gek kan van niemand houden.
Maar op een dag vanuit het graf
ben ook ik verrezen
en net als Jezus Christus
heb ik mijn wederopstanding gehad,
maar ik steeg niet ten hemel
ik daalde af naar de hel
van waaruit ik opnieuw verwonderd keek
naar de muren van het oude Jericho.
In haar boek ‘De andere waarheid Dagboek van een ander’ doet ze verslag van de verschijningen en openbaringen uit de periode van haar institutionalisering. Veel van haar werk gaat over de liefde, zo ook de boeken ‘Liefdesdelier’ en ‘Lege liefde’.
Alda was niet bang zichzelf te laten zien zoals zij was
Ze schreef over dingen waarvan mensen het moeilijk vonden om over te praten. Ze liet zichzelf naakt fotograferen met al haar overgewicht in haar huis tussen de plastic bekers en gedachten die op de muur geschreven waren, een sjekkie tussen de vingers. De Milanese dichteres won vele literaire prijzen en is genomineerd geweest voor de Nobelprijs voor de literatuur. Haar aforismes zwerven digitaal rond op het internet en verlichten menig verdriet. Muzikanten gebruiken haar teksten voor hun troostende muziek en over haar leven zijn een inspirerende film en een documentaire gemaakt.
“Je gaat naar het instituut om te leren sterven” zei ze.
Illustratie: Marieke Nijhof
Gedicht: Meandermagazine.nl – vertaald door Antoinette Sisto en Lotje
Meer verhalen van buiten lezen?
Geef een reactie