Bipolair zijn gaat over ontregeling van de menselijke energiehuishouding. Is de energiehuishouding te laag afgesteld, dan ben je somber en kun je niets, heb je nergens interesse meer in (depressie). Als de energiehuishouding te hoog is afgesteld barst je letterlijk van de euforiserende energie en kun je alles (manie of hypomanie).
Als de energiehuishouding langdurig ontregeld is, wordt er gesproken van een bipolaire stoornis, gekenmerkt door het afwisselend optreden van manische en depressieve perioden. Bij psychosenet spreken we ook wel van bipolaire gevoeligheid in de energiehuishouding of bipolaire stemmingsgevoeligheid.
Met je energieniveau schommelt dan ook je stemming tussen twee uitersten.
Bijvoorbeeld:
- In een manische episode zit je boordevol energie en ben je vaak hyperactief.
- In een depressieve episode is er sprake van het tegenovergestelde: je voelt je futloos, energieloos en hebt nergens meer zin in.
Wat is een bipolaire stoornis?
Tussen een manische en depressieve episode in kun je een tijdlang stabiel zijn en geen of nauwelijks stemmingsklachten ervaren. Soms liggen er jaren tussen een stemmingsepisode in, maar ze kunnen elkaar ook zo snel opvolgen dat er nauwelijks nog een stabiele periode tussen zit. In dat geval wordt ook wel gesproken van ‘rapid cycling’.
Heb je een vraag?
Wat is een bipolaire stoornis? Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Manisch depressief of bipolaire stoornis kan enorm variëren
Zowel de ernst als de duur van stemmings-episoden is voor iedereen anders. Je kunt bijvoorbeeld last hebben van lichte manische klachten (dit wordt ook wel hypomaan genoemd), maar ze kunnen ook zo ernstig zijn dat ze gepaard gaan met psychotische verschijnselen.
In de praktijk is de diagnose ‘manisch-depressiviteit’ of bipolaire stoornis soms heel moeilijk te stellen, stemmingswisselingen, als uiting van fluctuaties in de energiehuishouding, komen tenslotte bij iedereen voor.
Bekijk de animatie “Wat is manisch-depressief?”
Het bipolaire spectrum
Er wordt ook wel gesproken van het bipolaire spectrum om aan te geven dat er gradaties zijn en er geen duidelijke afgrenzing is tussen wat we ‘normaal’ en ‘abnormaal’ noemen. Stemming ligt net als bijvoorbeeld psychose en intelligentie op een spectrum dat ligt tussen twee uitersten. Waar iemand zit op dat spectrum verschilt van persoon tot persoon en kan onder invloed van bepaalde persoonlijke- en omgevingsfactoren ook nog binnen één persoon en gedurende het leven variëren.
Bipolaire stemmingsgevoeligheid en psychosegevoeligheid trekken vaak samen op
Bipolaire stemmingsgevoeligheid en psychosegevoeligheid gaan hand in hand. Bij een en dezelfde persoon zijn beiden dus vaak aanwezig.
Dit geeft vaak aanleiding tot allerlei diagnostische verwarring want in de DSM wordt gedaan alsof het twee verschillende ziekten zijn. In werkelijkheid echter zijn het twee overlappende gevoeligheden.
Hier zijn verschillende redenen voor:
- Blootstelling aan vroegkinderlijke tegenslag en trauma kan bijvoorbeeld aanleiding geven tot zowel bipolaire stemmingsgevoeligheid als psychosegevoeligheid, in combinatie.
- Ook is het zo dat als de stemming maar somber genoeg is, of euforisch genoeg is, mensen de wereld vanzelf psychotisch gaan bekijken.
- Als je heel somber bent zie je letterlijk een grijze, dreigende, falende, angstwekkende en degenererende wereld. Zo kom je van depressie soms in een psychotische depressie terecht.
Meer weten over de bipolaire stoornis?
Kenbis biedt veel informatie:. KenBiS, het Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen, streeft ernaar in Nederland de zorg voor mensen met een bipolaire stoornis te verbeteren.
Ken je de mini-College’s van PsychoseNet al?
Bekijk ook de PsychoseNet college’s van Jim van Os over zorg en herstel, van depressie tot psychose.
