Psychosegevoeligheid kan een uitdaging zijn, zowel voor degenen die het ervaren als voor hun geliefden. Maar wat vaak niet besproken wordt bij de behandeling is dit: weerbaarheid tegen deze gevoeligheid is mogelijk en kan worden ontwikkeld. Weerbaarheid bij psychosegevoeligheid.
Hoewel ‘weerbaarheid’ een complex begrip is, kan er daadwerkelijk aan worden gewerkt, zelfs bij psychosegevoeligheid. Laten we de elementen van weerbaarheid verkennen en begrijpen hoe je je kunt versterken tegen psychosegevoeligheid.
Wat is Weerbaarheid?
Weerbaarheid verwijst naar het vermogen van een individu om zich aan te passen aan stress en tegenslag, en om daarvan te herstellen. Het is een combinatie van persoonlijke, sociale en omgevingsfactoren die bijdragen aan het vermogen van een individu om de uitdagingen van het leven aan te gaan.
1. De Kracht van Sociale Interacties
Een van de sterkste factoren die bijdragen aan weerbaarheid is sociale interactie. Mensen zijn van nature sociale wezens. We leven, werken en spelen in gemeenschappen, en deze sociale interacties vormen een gedeelde realiteit.
De gedeelde realiteit is een soort afstemming tussen verschillende ‘geesten’ van verschillende mensen die de wereld op hun eigen manier waarnemen en interpreteren. Door met anderen te communiceren en relaties aan te gaan, stemmen we af op deze ‘gedeelde realiteit’. Dit helpt niet alleen bij het bevorderen van begrip en empathie, maar helpt ook om psychosegevoeligheid te kanaliseren.
2. Relatie met Jezelf: De Unieke Menselijke Ervaring
Mensen zijn uniek omdat ze het vermogen hebben om te ervaren dat ze ervaren. Dit betekent dat we ons niet alleen bewust zijn van onze omgeving, maar ook van onszelf. We kunnen onze eigen gedachten, gevoelens en gedragingen observeren en analyseren. Dit vermogen om onszelf te observeren biedt een krachtig hulpmiddel om ons te verhouden tot onze eigen psychose- en stemmingsgevoeligheid.
3. Ervaringsdeskundige Benaderingen: “Bipolair in Orde”
Een beweging genaamd “Bipolair in Orde” (Bipolar in Order) benadrukt het belang van zelfobservatie, zelfs tijdens uitdagende perioden zoals hypomanie, zodat het eigen gedrag kan worden gereguleerd.
Hypomanie is een staat van verhoogde energie, stemming en activiteit die minder ernstig is dan volledige manie maar die, indien onbeheerd, problematisch kan zijn.
Mensen die de benadering van ‘Bipolar in Order’ volgen, leren hun gedrag te observeren en te kanaliseren, zelfs tijdens hypomane of psychotische episoden. Dit betekent dat ze, ondanks hun uitdagende ervaringen, zich op een manier kunnen gedragen waardoor anderen zich niet genoodzaakt voelen om acuut hulp te zoeken of de crisisdienst te bellen.
Is dit makkelijk? Lukt het altijd? Nee. Maar toch levert het over de tijd vaak iets op dat het verschil kan maken in het leven van de mensen.
4. Leren door Vallen en Opstaan
Het ontwikkelen van weerbaarheid, vooral bij psychosegevoeligheid, is geen eenvoudige taak. Het vergt bewuste inspanning, oefening en soms ook het ervaren van tegenslagen. Het is belangrijk om te begrijpen dat vallen en opstaan deel uitmaken van het leerproces.
5. De Rol van de GGZ
Hoewel de GGZ waardevolle ondersteuning biedt, ligt hun focus vaak op het onderdrukken van psychose. Dit kan soms in conflict zijn met benaderingen die het belang van leren je tot je gevoeligheid te verhouden benadrukken. Je moet dus je behandelteam soms een beetje leren meenemen in deze gedachte.
Andere Weerbaarheidsstrategieën
Naast de bovengenoemde benaderingen zijn er tal van andere strategieën die kunnen helpen bij het bevorderen van weerbaarheid, zoals mindfulness, meditatie, lichaamsbeweging en het onderhouden van een routine. Wat voor de een werkt is voor de ander een gruwel. Probeer dus verschillende dingen om te kijken wat het best bij jou past.
De Uitdaging van Sociale Interactie en het Belang van Herstelacademies
Weerbaarheid tegen psychosegevoeligheid is dus mogelijk hoewel het hard werken is. Door je te verbinden met anderen, jezelf te observeren en actief te werken aan je weerbaarheid, kun je een leven leiden dat vervullend is, zelfs in het licht van uitdagingen.
Maar het is onmiskenbaar dat het voor sommige mensen, vooral degenen die worstelen met psychische aandoeningen, een uitdaging kan zijn om regelmatig sociale interacties aan te gaan. De angsten, onzekerheden en soms het stigma dat gepaard gaat met hun ervaringen kunnen hen isoleren of afschrikken van reguliere sociale situaties.
Het belang van herstelacademies of zelfregiecentra
Hier komt het belang van herstelacademies of zelfregiecentra naar voren. Deze instellingen erkennen de kracht van gemeenschap en gedeelde ervaringen. Ze bieden een veilige en ondersteunende omgeving waar mensen kunnen leren, delen en groeien te midden van anderen die soortgelijke uitdagingen hebben doorgemaakt.
Het opkomende netwerk van herstelacademies en zelfregiecentra in Nederland is een bemoedigende ontwikkeling. Deze centra leggen de nadruk op weerbaarheidsbevordering en stellen mensen in staat om vaardigheden en strategieën te ontwikkelen om met hun psychosegevoeligheid om te gaan. Ze bieden niet alleen de tools en middelen om weerbaarheid op te bouwen, maar ook het onmisbare element van menselijk contact en gedeelde realiteit.
Psychosegevoeligheid als een aspect van de menselijke ervaring
Door mensen de ruimte te geven om te leren en te groeien in een omgeving van begrip en acceptatie, leggen herstelacademies de basis voor een samenleving waarin psychosegevoeligheid niet langer wordt gezien als een onoverkomelijke hindernis, maar als een aspect van de menselijke ervaring waarmee men kan leren leven en bloeien.
Meer lezen over weerbaarheid?
- Kwetsbaarheid als weerbaarheid
- Infographic over weerbaarheid – Movisie
- Weerbaarheid en Veerkracht – Bart Rutten
Heb je de boeken van Jim van Os al gelezen?
Geef een reactie