(Foto credit: pixabayfree; rondaw)
Voel je je weleens alsof je de enige bent die worstelt? Alsof anderen het beter voor elkaar hebben, terwijl jij vastzit in onzekerheid, angst of somberheid? Je bent niet alleen. Iedereen kent moeilijke periodes, overweldigende emoties en de zoektocht naar antwoorden. Rianne Levi deelt haar inzichten en ervaringen, zowel persoonlijk als uit haar contact met anderen, over deze thema’s.
Zijn wij de enige?
Met regelmaat spreek ik mensen die worstelen; ze voelen zich niet goed genoeg, voelen zich onzeker, angstig of somber, hebben het gevoel dat ze dagelijks leven minder goed aankunnen, zijn hoog gevoelig, maar bovenal ze willen verandering. Ze hebben nu al zo veel therapie gehad, of zoveel dingen geprobeerd, nu zou het toch wel eens een keer over of klaar moeten zijn.
Het mooie van mens zijn vind ik dat we onderdeel zijn van een constante groei of leven in beweging, of welk woord je het wil geven. In deze beweging van leven denken we ons vaak afgescheiden, we denken dat ‘in ons geval het anders is’ of we denken ‘de enige te zijn’ die worstelt, of problemen heeft.
Het is menselijk
Wat in feite niet klopt, want allemaal hebben we te maken met verlies, pijn, en tegenslagen. En allemaal ervaren we alle gevoelens die behoren bij de menselijke ervaring. Vooral in relaties met mensen kunnen we pijn en tegenslagen oplopen. Toch ondanks al die gebeurtenissen, gedachten, gevoelens, en gedragingen, zijn we verbonden met die contante groei, levensenergie in alles.
Er gebeurt veel…
We kunnen psychische problemen labels geven vanuit de dsm, maar voor de meeste diagnoses is er enkel sprake van een tijdelijk emotioneel onbalans. Neem bijvoorbeeld depressie, een donkere sluier over alles wat je ervaart, een somber gevoel, of angst en paniek klachten, ‘angst’ is een emotie. Of bipolaire klachten, waarbij grote hoogten en diepten zijn op emotioneel gebied.
Bij verslaving, eetproblemen of zelfdestructief gedrag is het misschien lastiger te zien dat het over emoties gaat, maar iemand die geen ongemak ervaart in zijn gevoelsleven zal het niet nodig hebben om zichzelf te dempen, afleiden of oppeppen. Dus er gebeurt veelal veel in ons emotioneel leven. Toch wordt er over het algemeen niet gesproken over die emoties, maar gaan we ineens praten over de labels ‘bipolair’ ‘depressie’ enzovoorts, zij worden ineens de oorzaak van alle ellende.
Angst voor emoties
Wat ik bijzonder vind is dat mensen vaak bang zijn voor hun eigen emoties, overigens heb ik daar zelf ook lang last van gehad. Ik was bang om somber te worden, bang om angstig te zijn, en wilde niet overweldigd worden door veel gevoelens. Toch werd jaren geleden de acceptatie van gevoelens de sleutel tot herstel voor mij. Ik denk dat ik een jaar of 18 was dat een therapeut het gedicht van de herberg van Rumi met me deelde.
Gevoelens hoeven niet ‘genezen’ of ‘gedempt met pillen’ enkel hebben we te leren hoe gevoelens werken, wat ze vertellen of juist niet. Gevoelens willen ook niet geheeld, ze komen gewoon langs als bezoekers. Vaak zijn ze als kleine kinderen die even aan je deur komen.
Je gevoelens niet afwijzen, maar omarmen
Stel dat je als kind afwijzing hebt gekregen van je ouder of een vriend of vriendin, dan gaf dat je waarschijnlijk geen fijn gevoel, grote kans dat het je verdriet gaf of boos maakte. Deze ervaring werd opgeslagen in je brein, en bij de eerst volgende situatie die er op lijkt, waarbij je weer opnieuw afwijzing ervaart, voel je opnieuw ook de gevoelens van de eerdere ervaringen.
In zulke gevallen kunnen mensen zeggen ‘komt dit verdriet nu al weer’, ‘ben ik er nou nog niet klaar mee…’ maar de onderliggende gedachte (oordeel) is eigenlijk ‘ik zou dit niet nog moeten voelen’. Maar gevoelens zijn als kleine kinderen, ze willen even gehoord, gezien, en gevoeld worden, ze willen even omarmt om daarna weer verder te spelen en ontdekken in het leven. Als we kijken naar het voorbeeld, dan zou het eigenlijk vreemd zijn als je tegen jezelf zegt, ‘ben ik nu al weer verdrietig’ eigenlijk wijs je dan jezelf af.
Feedback van emoties
Gevoelens zijn feedback op je gedachten, ze laten je weten of bepaalde overtuigingen die hebt opgedaan in het leven nog goed voor je zijn, of dat je ze beter kunt loslaten. Ik denk dat de meeste mensen niet geleerd hebben wat emoties zijn, en ook niet geleerd hebben om ermee te zijn. We leren als maatschappij vooral dat we ze moeten verbergen of wegstoppen. (Een mooi boek over emoties is ‘De emotie encyclopedie’ van Vera Helleman)
De film als metafoor voor emoties
Ik wil je nog één voorbeeld geven, stel je een scherm voor in de bios. Je ziet er jouw levensverhaal. De meeste mensen ervaren zichzelf als de hoofdpersoon van deze film. We beleven allerlei ervaringen, en sommige voelen fijn en anderen niet. Het lijkt of allerlei gebeurtenissen je overkomen in de film, wat gedeeltelijk ook zo is.
En stel dat iemand in een vervelende situatie komt en zich rot voelt. Dan zijn we geneigd om mee te gaan in ‘de film’, in het verhaal, we zoeken oplossingen voor problemen, wensen de situatie te veranderen, we zoeken naar oorsprong van de problemen door de film tig keer terug te spoelen en opnieuw te kijken, of we veroordelen gewoon de hele film, hoe dan ook een flink gepruts in de film.
Vrij weinig mensen zullen je uitleggen hoe de menselijke ervaring tot stand komt, dat je niet enkel de hoofdrolspeler bent van je eigen film, maar ook de projector van de film. Je creëert je eigen film, je eigen levenservaringen met gedachten en het programma van je eerdere ervaringen.
Bewust zijn
Bewust worden van de werking van de menselijke ervaring heeft mij vrijheid gegeven, want telkens kan ik naar binnen kijken, mijn emoties laten doorstromen, ze antwoorden enkel op mijn gedachten…
- ‘wil ik deze overtuigingen nog langer aannemen?’
- ‘is dit gedrag waar ik mee creëer nog langer goed voor mij in dit moment?’
- ‘is deze omgeving nog wel goed voor mij?’
- ‘Wat wil ik eigenlijk?’
En soms weten we niet wat we willen. Omdat wat we verlangen, zoeken of willen, niet een ervaring is die we eerder kende, het is totaal nieuw, wat spannend kan zijn. Maar juist het aangaan van de nieuwe ervaringen, hebben de potentie tot de verandering die je zoekt. De verandering die je zoekt zit in jezelf.
Inspiratie: jeff foster
Meer lezen van Rianne Levi?
Meer lezen over Emoties?
- Emoties en psychose begrijpen
- Boos – over emoties aanvaarden, begrijpen en uiten
- Mind Repair – als iemand diepe emoties deelt, raakt het mij
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Verder lezen over goede zorg en GGZ?
Onderstaande boeken zijn geschreven door hoogleraar Jim van Os. In deze eerlijke boeken lees je meer over psychose, trauma, de nieuwe GGZ, herstel en veel meer.
Geef een reactie