Natuurlijk bestaat schizofrenie wél. Het is toch een officiële diagnose in de officiële DSM5, de bijbel van de psychiatrie? De zorgverzekeraar vergoedt de behandeling, toptijdschriften als Nature en Science schrijven erover, universiteiten geven er les in en psychiaters discussiëren erover.
Wacht. We kijken even vooruit naar 2025
Minicollege depressie 2025:
Ieder mens heeft kwetsbaarheid voor depressie. Bij een minderheid van 5% komt deze kwetsbaarheid tot expressie in de vorm van een depressief syndroom. Bij sommige mensen is de depressie ernstig, bij anderen is het minder ernstig. Bij ieder mens ziet de depressie er anders uit, en hoort er een persoonlijke diagnose en een persoonlijk behandelplan te worden gemaakt. De meeste mensen komen er bovenop.
Minicollege psychose 2025:
Ieder mens heeft kwetsbaarheid voor psychose. Bij een minderheid van 3% komt deze kwetsbaarheid tot expressie in de vorm van een psychotisch syndroom. Bij sommige mensen is de psychose ernstig, bij andere mensen minder ernstig. Bij ieder mens ziet de psychose er anders uit, en hoort er een persoonlijke diagnose en een persoonlijk behandelplan te worden gemaakt. De meeste mensen komen er bovenop.
Zo simpel is het
Sterker nog: er is hard wetenschappelijk bewijs dat iederéén psychotisch kan worden. We weten dat ieder mens honderden genetische varianten heeft die het risico op psychose verhogen. We weten dat 20% van de jonge mensen weleens een milde psychotische ervaring heeft. Bij 3% van de bevolking geeft de psychosegevoeligheid, in combinatie met omgevingsfactoren, aanleiding tot een psychose waar ze hulp voor nodig hebben.
In 2025 leert elke medische student dat
Dus waarom maken we het ons nu toch zo moeilijk met meer dan 20 schizo-labels – zoals schizofrenie, schizoaffectieve stoornis, schizofreniforme stoornis, schizotypie, waanstoornis, et cetera?
Omdat we achterlopen
Honderd jaar zelfs. Rond 1900 dacht men dat er binnen het psychosespectrum allerlei verschillende ziekten bestonden, waarvan schizofrenie de belangrijkste was. De term schizo verwees naar de 19de-eeuwse metafoor van de gespleten persoonlijkheid, wat men toen als de kern van de zaak zag.
Inmiddels zijn we in de 21ste eeuw aangeland. We weten dat het idee van de gespleten persoonlijkheid niets te maken heeft met waar patiënten last van hebben en hulp voor zoeken. We hebben inmiddels óók door dat al die schizo-ziekten van honderd jaar geleden helemaal niet bestaan. Het enige dat bestaat is het spectrum van psychose, in al zijn variaties, bij 3% van de bevolking, als uiting van de onderliggende psychosegevoeligheid van álle mensen.
Waarom hebben we die oude termen dan nog?
Omdat het ontzettend moeilijk blijkt om de verouderde labels achter ons te laten, zelfs als ze schadelijk blijken te zijn. Want dat zijn ze.
Vooral schizofrenie is bekend komen te staan als een verwoestende, aangeboren hersenziekte.
Daar is geen enkel wetenschappelijk bewijs voor. Schizofrenie is een mythe, een fictieve ziekte. We hebben onszelf een verschrikkelijk pessimistisch beeld aangepraat, waarmee het héle spectrum van psychose besmet is geraakt. Schizofrenie is de diagnose van de wanhoop geworden.
Valse hoop of valse wanhoop?
Natuurlijk zijn er binnen de 3% van de bevolking met psychose ook mensen met een ongunstige prognose die levenslang hulp nodig blijven hebben. Maar we weten nu dat dat een minderheid is. De meerderheid komt er bovenop. Dat is geen valse hoop geven – dat is de realiteit.
Alles wijst erop dat de Nederlandse GGZ (geestelijke gezondheidszorg) zich wil vernieuwen rond een moderner beeld van psychose. Het is tijd voor een persoonlijke behandeling gericht op hoop en mogelijkheden, die resulteert in het psychologische proces van herstel.
Afscheid
Daarvoor is het nodig om voorgoed afscheid te nemen van de honderd jaar oude illusie van schizo-hersenziekten. Wij stellen voor: vandaag.
En waarom niet? Over 25 jaar heeft niemand het meer over schizo-diagnosen. Maar de toekomst moet ooit beginnen – vandaar deze site.
Jim van Os
7 maart 2015
Geef een reactie